Η Μύκονος χρειάζεται βιώσιμη τουριστική στρατηγική, υποδομές και έλεγχο τιμολογιακής πολιτικής, καθώς η υπερανάπτυξη απειλεί την ταυτότητα και φήμη του νησιού.

Το 2024 πραγματοποιήθηκε  έρευνα για τη Μύκονο και τον Τουρισμό της. Η έρευνα δημοσιεύθηκε σε συλλογικό τόμο με κριτές.
Η Μύκονος αποτελεί έναν από τους πιο διάσημους και αναγνωρίσιμους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Δεσπόζει στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες. Το τουριστικό της προϊόν βασίζεται κυρίως στο τρίπτυχο “Ήλιος, Θάλασσα και Διασκέδαση”, η διασκέδαση στη Μύκονο είναι μοναδική διεθνώς προσελκύοντας επισκέπτες υψηλής εισοδηματικής στάθμης, διασημότητες και πλήθος τουριστών από όλο τον κόσμο.  Τα τελευταία χρόνια συγκεντρωνει και τουρίστες μέσου εισοδήματος, ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας της, οι πολυτελείς υποδομές, η έντονη νυχτερινή ζωή, οι παραδοσιακοί οικισμοί με την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, αλλά και η εγγύτητα στο ιστορικό νησί της Δήλου, συνθέτουν ένα ιδιαίτερο τουριστικό μίγμα που καθιστά τη Μύκονο μοναδική. Είναι γεμάτη παραλίες, πολλές και εξαιρετικές σε νερά και ακτές.  Ωστόσο, η υπερσυγκέντρωση τουριστικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους, σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική πίεση και τις υποδομές που δεν επαρκούν, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για αναδιάρθρωση και βιώσιμη ανάπτυξη του τουριστικού της προϊόντος.
Η ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η τουριστική ανάπτυξη στη Μύκονο δεν ακολουθεί επί του παρόντος μία συστηματικλογική βιωσιμότητας. Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι άμεσες και απαιτούν άμεσες λύσεις.
Μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική περιλαμβάνει την επέκταση της τουριστικής περιόδου μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως ο ιατρικός, περιπατητικός, θρησκευτικός και συνεδριακός τουρισμός. Παράλληλα, η ανάπτυξη υπηρεσιών μακροχρόνιας παραμονής για συνταξιούχους και επαγγελματίες μπορεί να ενισχύσει την τοπική οικονομία χωρίς να επιβαρύνει άμεσα το περιβάλλον.
Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στον εμπλουτισμό του παραδοσιακού τουριστικού προϊόντος “Ήλιος και Θάλασσα”, με την ενσωμάτωση στοιχείων όπως η ευεξία, η πολυτέλεια, η τοπική γαστρονομία και ο πολιτισμός. Η αναβάθμιση των κλασικών καλοκαιρινών διακοπών θα συμβάλει στη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος της Μυκόνου με βιώσιμο τρόπο.
Η σύνδεση του τουρίστα με τον πολιτισμό, τη φύση και το περιβάλλον με αρμονικό τρόπο αποτελεί παγκόσμια τάση και μπορεί να υλοποιηθεί αποτελεσματικά και στη Μύκονο.
Κρίσιμα Σημεία για τον Μετασχηματισμό:

• Η αρχιτεκτονική του νησιού αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για το τοπικό πολιτιστικό προϊόν, ενώ υπάρχουν και σύγχρονα συνεδριακά κέντρα σε παράκτιες περιοχές.
• Υποδομές: Είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση των βιολογικών καθαρισμών, η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων (οικιακών), ο έλεγχος της αυθαίρετης δόμησης και η διαχείριση των αποβλήτων από ξενοδοχειακές μονάδες.
• Υδάτινοι Πόροι: Τα δύο φράγματα είναι συχνά άδεια. Η Μύκονος πρέπει να αποκτήσει αυτάρκεια σε υδάτινους πόρους και να εκσυγχρονίσει τα δίκτυα ύδρευσης.
• Συμμετοχή Κοινωνίας και Φορέων: Η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να προλαμβάνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να περιλαμβάνει τη συμμετοχή του κοινού και των φορέων στη λήψη αποφάσεων.

Με βάση τους δείκτες φέρουσας ικανότητας, διατυπώθηκαν προτάσεις και συμπεράσματα στους εξής τομείς:

• Διαχείριση ενέργειας και φυσικών πόρων
• Ανάπτυξη πρωτογενούς και τριτογενούς τομέα
• Περιβαλλοντικές υποδομές
• Προστασία φυσικού περιβάλλοντος και χρήση γης
• Σχεδιασμός παράκτιας ζώνης

Κατά την επιτόπια έρευνα και τις συναντήσεις με τον Δήμο και φορείς τουρισμού, αναδείχθηκαν και τα παρακάτω θέματα:
Κύρια Προβλήματα και Ανάγκες:

• Διαχείριση λυμάτων και ύδρευσης: Απουσία κάλυψης του νησιού με βιολογικούς καθαρισμούς, και ανάγκη για αυτάρκεια και επέκταση του υδρευτικού δικτύου.
• Πολιτιστική Κληρονομιά: Το νησί της Δήλου πρέπει να προστατευθεί και να υποστηρίζεται με τις κατάλληλες τουριστικές υποδομές και φύλακες.
• Αστικός χαρακτήρας: Η Μύκονος, ως «αστικό» νησί, χρειάζεται περισσότερους χώρους αναψυχής για κατοίκους και επισκέπτες.
• Τουριστική Συνείδηση: Η τουριστική συνείδηση πρέπει να καλλιεργηθεί μέσα από σεμινάρια ευαισθητοποίησης, με στόχο την επαγγελματική και φιλική εξυπηρέτηση των τουριστών.
• Μαρίνες και Λιμάνια: Δεν υπάρχουν αδειοδοτημένες μαρίνες και τουριστικά λιμάνια, με αποτέλεσμα να χάνονται έσοδα από το yachting και να απειλείται το θαλάσσιο περιβάλλον. Ένα καταφύγιο mega yachts στον Πλατύ Γιαλό βρίσκεται σε φάση αδειοδότησης, ενώ άλλες επενδύσεις καθυστερούν λόγω δικαστικών αποφάσεων. Το παλιό λιμάνι χρειάζεται άμεση αναβάθμιση.
• Κυκλοφοριακό πρόβλημα: Οι παλιοί και νέοι περιφερειακοί δρόμοι παρουσιάζουν έντονη συμφόρηση και ατυχήματα, κυρίως το καλοκαίρι. Προτείνονται προσωρινά μέτρα όπως σήμανση ή παρουσία τροχονόμου, ενώ απαιτούνται μακροπρόθεσμα έργα οδοποιίας και παρακάμψεις.
• Πολιτισμός και Τέχνη: Η μουσική και οι τέχνες συνδέουν τις τοπικές παραδόσεις με τους επισκέπτες. Ο Δήμος στηρίζει εγχώριους και ξένους καλλιτέχνες, αλλά απαιτείται καλύτερη σύνδεση αυτών των δράσεων με την τουριστική εμπειρία.

Διαχείριση Τουριστικού Προορισμού:
Η διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης στη Μύκονο πρέπει να λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα:

• Επίπεδο στρατηγικής δράσης
• Επίπεδο τομέων παροχής υπηρεσιών
• Ευθυγράμμιση στόχων μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων

Μύκονος και Τιμολογιακή Πολιτική στον Τουρισμο: Ένα Εμπόδιο στη Βιωσιμότητα
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Μύκονος είναι το φαινόμενο της συστηματικής  υψηλης τιμολογιακής πολιτικής  το οποίο εκδηλώνεται σε διάφορους τομείς του τουριστικού προϊόντος — από τις υπερβολικές τιμές σε εστιατόρια, beach bars και καταλύματα, έως την παροχή υπηρεσιών που δεν ανταποκρίνονται στην ποιότητα που υπόσχονται. Οι αναφορές για υψηλό κόστος στο είναι εκατονταδες σε σελιδες καταχωρησης τουριστικής γνώμης,  χωρίς αντίστοιχο επίπεδο εξυπηρέτησης ή εμπειρίας, πλήττουν τη φήμη του νησιού.
Η συγκεκριμένη κατασταση αποφέρει:

• Μείωση του ποσοστού επαναλαμβανόμενων επισκεπτών
• Αρνητική δημοσιότητα σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο
• Ανισότητες στην τοπική κοινωνία και περιθωριοποίηση μικρών επαγγελματιών
• Υποβάθμιση της τουριστικής συνείδησης

Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν κυριαρχεί η λογική του “εύκολου και γρήγορου κέρδους”. Αντιθέτως, απαιτείται:

• Έλεγχος των τιμολογιακών πολιτικών
• Θεσμική παρέμβαση για διαφάνεια και ποιοτική αξιολόγηση υπηρεσιών
• Εκπαίδευση επαγγελματιών και ενίσχυση της τουριστικής συνείδησης
• Ενθάρρυνση του θεμιτού ανταγωνισμού και της τοπικής επιχειρηματικότητας με κοινωνική υπευθυνότητα

Η αντιμετώπιση του φαινομένου δεν είναι απλώς θέμα ηθικής ή νομικής φύσεως, αλλά δομικό στοιχείο της στρατηγικής για έναν ποιοτικό, βιώσιμο και ανθεκτικό τουρισμό στη Μύκονο. Στη Μυκονο οι σωστοι επιχειρηματίες είναι εκατοντάδες δεν δικαιουνται να απειλούνται από μερικές επιχειρησεις χρεώνουν ότι θέλουν.
Η Μύκονος ανήκει ως προορισμός  σε όλο τον κόσμο και πρώτα φυσικά στους φιλόξενους κατοίκους της. Η επιτυχία  της συγκεντρώνει συχνά μεγάλο πλούτο όχι πάντα με καλό αποτέλεσμα στον προορισμό. Η Μύκονος έχει πλούσιο  πολιτισμικο αποθεμα που όσοι το ψάχνουν το βρίσκουν και το αγαπούν. Δεν  αρκεί το χρήμα και οι ιδιωτικές επενδύσεις για το νησί. Κανένας επίσης επιχειρηματίας  δεν μπορεί να πλήττει τη φήμη της. Οι δημοτικές  αρχές με έργα προσπαθούν για το καλύτερο για τη βιωσιμότητα της.

Ο δρ. Δημήτρης Προκοπίου είναι εκπαιδευτής ενηλίκων, Ναυτιλιακών Σπουδών και Τουριστικών και Ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Είναι σύμβουλος τουρισμού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Source: traveldailynews.gr