Ο Δρόμος του Μεταξιού συνδυάζει ιστορική κληρονομιά, πολιτισμική σύνδεση και γεωπολιτική στρατηγική, αναδεικνύοντας την τουριστική και οικονομική του σημασία.
Οι Δρόμοι του Μεταξιού αποτελούν ένα από τα πιο εμβληματικά εμπορικά και πολιτιστικά δίκτυα στην ιστορία της Ευρασίας, που συνέδεσε για πάνω από 1600 χρόνια την Ανατολή με τη Δύση. Ξεκίνησαν με την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων μεταξύ Κίνας, Κεντρικής Ασίας και Μέσης Ανατολής, και καθιερώθηκαν κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν (202 π.Χ.-220 μ.Χ.). Αν και το δίκτυο ήταν κυρίως γνωστό για την εμπορία μεταξιού και άλλων αγαθών, όπως τσάι και πορσελάνη, παράλληλα αποτέλεσε σημαντικό κανάλι για την ανταλλαγή πολιτιστικών, θρησκευτικών και επιστημονικών ιδεών. Η Pax Mongolica, η ειρηνική περίοδος υπό τους Μογγόλους, συνέβαλε στην περαιτέρω ανάπτυξη των Δρόμων του Μεταξιού, διευκολύνοντας τις μετακινήσεις και τις εμπορικές συναλλαγές. Ωστόσο, η ανακάλυψη νέων θαλάσσιων εμπορικών δρόμων από τις ευρωπαϊκές ναυτικές δυνάμεις, καθώς και η διακοπή των εμπορικών οδών το 1453 από τους Οθωμανούς, οδήγησε στο τέλος αυτής της περιόδου και στην αρχή της ‘Εποχής των Ανακαλύψεων’.
Η στρατηγική της Κίνας για την αναβίωση των “Δρόμων του Μεταξιού” μέσω της πρωτοβουλίας “Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος” (BRI) αντανακλά την επιθυμία της να ενισχύσει την παγκόσμια επιρροή της, δημιουργώντας νέους εμπορικούς και πολιτιστικούς διαδρόμους. Η BRI είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία που στοχεύει στην ενίσχυση των υποδομών, των εμπορικών σχέσεων και της διασύνδεσης μεταξύ των χωρών, και παράλληλα αποτελεί ένα μέσο για την Κίνα να διαφοροποιήσει τις στρατηγικές της σε σχέση με τη Ρωσία, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία. Η στρατηγική αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην αναπτυξιακή και οικονομική διάσταση, αλλά έχει και έντονη γεωπολιτική σημασία. Μέσω του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, η Κίνα προσπαθεί να παρακάμψει τις παραδοσιακές ρωσικές διαδρομές, αναπτύσσοντας εμπορικούς άξονες που είναι πιο γρήγοροι και αποδοτικοί. Αυτή η κίνηση έχει πολλαπλά οφέλη: η Κίνα ενισχύει τη γεωπολιτική της επιρροή, διασφαλίζει την ενεργειακή της ασφάλεια και μειώνει την εξάρτησή της από τη Ρωσία, ενώ παράλληλα δημιουργεί έναν νέο εμπορικό δρόμο που ενδυναμώνει τις σχέσεις της με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Οι επενδύσεις σε υποδομές στην περιοχή προσφέρουν σημαντικά οικονομικά οφέλη, καθώς ενισχύουν τη συνδεσιμότητα με νέες αγορές και βελτιώνουν τις τοπικές οικονομίες. Το όλο σχέδιο προάγει τη διαπεριφερειακή συνεργασία και ενισχύει τη θέση της Κίνας ως μια παγκόσμια οικονομική και πολιτική δύναμη. Ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη του Νέου Δρόμου του Μεταξιού δεν αφορά μόνο τις εμπορικές και οικονομικές συνεργασίες, αλλά έχει βαθιές γεωπολιτικές συνέπειες που επηρεάζουν τις διεθνείς ισορροπίες στην περιοχή.
Από το 2013, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για τον Τουρισμό (UN Tourism) έχει αναλάβει την προώθηση του ‘Δρόμου του Μεταξιού’ (Silk Road), αναγνωρίζοντας τη σημασία του ως τουριστικό προϊόν και τονίζοντας την ιστορική του αξία. Η αρχική στρατηγική εστίασε στη διαφήμιση του ‘Δρόμου του Μεταξιού’ ως μοναδικού τουριστικού προορισμού, επισημαίνοντας τη σημασία του ως πολιτιστικού και εμπορικού άξονα που συνδέει διαφορετικούς πολιτισμούς και περιοχές, ενώ παράλληλα ανέδειξε τις πολιτιστικές και φυσικές πτυχές του. Το 2018, η στρατηγική αυτή πέρασε σε ένα νέο στάδιο, όταν ο τουρισμός στον ‘Δρόμο του Μεταξιού’ εντάχθηκε στο τεχνικό χαρτοφυλάκιο συνεργασίας της Υπηρεσίας Τουρισμού του ΟΗΕ. Από τότε, η προσέγγιση έγινε πιο ολοκληρωμένη και στοχευμένη, επικεντρωμένη στην ενίσχυση των ικανοτήτων των κρατών-μελών και στην ανάπτυξη διασυνοριακών τουριστικών διαδρομών που εκμεταλλεύονται την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά των περιοχών του Δρόμου του Μεταξιού.
Η στρατηγική της Κίνας έχει αναγνωρίσει την ανάγκη για τη δημιουργία ενός νέου εμπορικού δικτύου μέσω του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, το οποίο έχει επιτρέψει γρηγορότερες και πιο αποδοτικές μεταφορές εμπορευμάτων από την Κίνα προς την Ευρώπη. Η πρωτοβουλία αυτή έχει στοχεύσει στην παράκαμψη της Ρωσίας, με την οποία η Κίνα έχει αντιμετωπίσει γεωπολιτικές ανησυχίες, ενώ ταυτόχρονα έχει επιλύσει το ζήτημα των αυξανόμενων καθυστερήσεων στα κινεζικά λιμάνια λόγω της υπερβολικής συμφόρησης. Η επιλογή των Κεντρικών Ασιατικών χωρών ως διαδρομή για το εμπόριο με την Ευρώπη έχει ενισχύσει την αποδοτικότητα και έχει μειώσει τους χρόνους μεταφοράς από 20-40 ημέρες σε μόλις 11 ημέρες, κάτι που έχει κριθεί κρίσιμο καθώς οι συναλλαγές με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν φτάσει σε επίπεδα άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ ημερησίως. Η πρωτοβουλία αυτή όχι μόνο έχει βελτιώσει τις εμπορικές διαδικασίες, αλλά έχει ενισχύσει και την ανεξαρτησία της Κίνας από τη Ρωσία, βοηθώντας τη να μειώσει τους γεωπολιτικούς κινδύνους και να ενδυναμώσει τη θέση της στην παγκόσμια αγορά. Ταυτόχρονα, η στρατηγική της Κίνας έχει περιλάβει την ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω συνεργασίας με τοπικούς φορείς, έχοντας επισημάνει την ανάγκη για ενίσχυση των τουριστικών υποδομών και την εφαρμογή εθνικών τουριστικών πολιτικών. Επιπλέον, η ανάπτυξη του Νέου Δρόμου του Μεταξιού προσφέρει οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη για την Κίνα και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Η περιοχή του Σιντζιάνγκ, με τις νέες υποδομές και επενδύσεις, ενισχύει την τοπική οικονομία, ενώ η αναβάθμιση των μεταφορών προάγει τη συνεργασία και τη σύνδεση των χωρών της περιοχής. Η στρατηγική αυτή ενισχύει και τον τουριστικό τομέα, καθιστώντας τον Δρόμο του Μεταξιού διεθνώς αναγνωρίσιμο τουριστικό προορισμό, ενισχύοντας τις σχέσεις της Κίνας με την Ευρώπη και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των περιοχών που τον διασχίζουν.
Στο πλαίσιο των πιο πρόσφατων προσπαθειών, δύο ιδιαίτερα σημαντικά έργα έχουν αναδειχθεί. Το πρώτο είναι το έργο αναβίωσης και καινοτομίας της επαρχίας Γκανσού στην Κίνα, το οποίο πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα και την τοπική κυβέρνηση της Γκανσού. Ο στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη μιας διεθνούς στρατηγικής μάρκετινγκ για την περιοχή, με έμφαση στην πολιτιστική κληρονομιά της Γκανσού και τη σύνδεσή της με τον Δρόμο του Μεταξιού. Αυτό επιτρέπει στην περιοχή να αναδείξει τη μοναδικότητά της και να προσελκύσει ξένους επισκέπτες, ενισχύοντας την τουριστική της ανταγωνιστικότητα μέσω στοχευμένων τουριστικών προϊόντων και της αναγνωρισιμότητας της ιστορικής κληρονομιάς της.
Ένα δεύτερο έργο, το οποίο αφορά στη στρατηγική διαφοροποίησης του τουρισμού στις περιοχές Χορέζμ και Νότια Καρακαλπακστάν στο Ουζμπεκιστάν, υλοποιείται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και το Υπουργείο Τουρισμού του Ουζμπεκιστάν. Το έργο αποσκοπεί στην αποφόρτιση του τουριστικού φορτίου στην περιοχή της Χίβα, αναπτύσσοντας νέες, εξειδικευμένες τουριστικές αγορές που θα αυξήσουν τη διάρκεια παραμονής των επισκεπτών και τις τουριστικές δαπάνες. Ειδικότερα, η στρατηγική επικεντρώνεται στη διαφοροποίηση της τουριστικής προσφοράς μέσω της ανάπτυξης οικοτουριστικών προϊόντων και της προβολής του Δρόμου του Μεταξιού, με στόχο την ενίσχυση του πολιτιστικού τουρισμού μέσω της αξιοποίησης ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων.
Αντίστοιχα, η Στρατηγική Αειφόρου Τουρισμού για το Τατζικιστάν αποτελεί ένα άλλο παράδειγμα στρατηγικής συνεργασίας, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (ADB) και την Επιτροπή Τουριστικής Ανάπτυξης της κυβέρνησης του Τατζικιστάν. Η στρατηγική αυτή καθορίζει την κατεύθυνση της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας μέχρι το 2030, με τον Δρόμο του Μεταξιού να αναγνωρίζεται ως βασικό στοιχείο για την ενίσχυση της τουριστικής ανταγωνιστικότητας της χώρας. Η στρατηγική επιδιώκει να ενδυναμώσει τις διασυνοριακές τουριστικές συνδέσεις μέσω των τουριστικών διαδρομών του Δρόμου του Μεταξιού, αναδεικνύοντας τα πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία της περιοχής και ενισχύοντας τις τουριστικές ροές.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΠΟΤ) έχει αναπτύξει σημαντική πρωτοβουλία για την προώθηση και την ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης σε περιοχές που συνδέονται με τον Δρόμο του Μεταξιού. Μέσα από την οργάνωση διεθνών συνεδρίων και εκδηλώσεων, ο ΠΟΤ ενισχύει τη συνεργασία, την ανταλλαγή γνώσεων και την εμβάθυνση των επιστημονικών και ερευνητικών προσπαθειών στον τομέα του τουρισμού σε αυτήν τη στρατηγικής σημασίας περιοχή. Ένα από τα καθοριστικά γεγονότα που προάγουν τη συνεργασία αυτή ήταν οι Υπουργικές Συναντήσεις του ΠΟΤ στην ITB Βερολίνου, οι οποίες αποτέλεσαν βήμα συντονισμού για την πολιτική και τουριστική συνεργασία μεταξύ των χωρών που διέρχονται από τον Δρόμο του Μεταξιού. Παράλληλα, το 8ο Διεθνές Συνέδριο για τον Τουρισμό στον Δρόμο του Μεταξιού, που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 2018, αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά σημεία των προσπαθειών του ΠΟΤ να εστιάσει τη διεθνή προσοχή στις προκλήσεις και ευκαιρίες του τουρισμού σε αυτήν την ιστορική και πολιτισμική διαδρομή.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το οποίο συνέβαλε στην επίσημη διαμόρφωση ενός ερευνητικού πλαισίου για τη μελέτη και την ανάπτυξη του τουρισμού στον Δρόμο του Μεταξιού, μέσω του Ευρωπαϊκού Διεπιστημονικού Κέντρου Τουρισμού του Δρόμου του Μεταξιού, το οποίο ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017, σύμφωνα με απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ.
Το Ευρωπαϊκό Διεπιστημονικό Κέντρο Τουρισμού του Δρόμου του Μεταξιού αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκών, θεσμικών και επιχειρηματικών φορέων, με στόχο την ανάπτυξη στρατηγικών βιώσιμης τουριστικής αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του Δρόμου του Μεταξιού, συνδυάζοντας την υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Στο πλαίσιο της διεπιστημονικής προσέγγισης, το Κέντρο ενισχύει τις διεθνείς συνεργασίες και την έρευνα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, προάγοντας τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη μέσω της σύζευξης επιστημονικών πεδίων, όπως η πολιτιστική διαχείριση, η τουριστική στρατηγική και η βιώσιμη ανάπτυξη.
Η προεδρία του Ευρωπαϊκού Διεπιστημονικού Κέντρου Τουρισμού του Δρόμου του Μεταξιού ανατέθηκε στην κα Στυλιανή (Στέλλα) Κωστοπούλου, π. Καθηγήτρια Περιφερειακής Οικονομικής και Τουριστικής Ανάπτυξης στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ. Με την ακαδημαϊκή της κατάρτιση και την εκτενή πείρα στον τομέα της τουριστικής ανάπτυξης, η κα Κωστοπούλου ανέλαβε έναν ηγετικό ρόλο στο Κέντρο, προωθώντας τη διεπιστημονική έρευνα και την ενίσχυση της συνεργασίας με διεθνείς φορείς του τουριστικού τομέα. Αυτή η στρατηγική συνεργασία συνέβαλε καθοριστικά στην αναγνώριση των τουριστικών δυνατοτήτων της περιοχής και στην ενίσχυση της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού, αξιοποιώντας τα πλούσια πολιτιστικά, ιστορικά και φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
Η συμβολή του ΠΟΤ και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, όπως το ΑΠΘ, στη διαμόρφωση πολιτικών και στρατηγικών για τον τουρισμό του ‘Δρόμου του Μεταξιού’ είναι καθοριστική, καθώς η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί έναν καίριο αναπτυξιακό άξονα για τον παγκόσμιο τουρισμό, συνδέοντας σημαντικές πολιτισμικές και εμπορικές διαδρομές που διατρέχουν τρεις ηπείρους.
Η Γιώτα Μοσχοπουλίδου είναι πτυχιούχος Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων και Απόφοιτη Μεταπτυχιακού ΔΠΜΣ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επιστημονική κατεύθυνση “Τουρισμός και Περιφερειακή Ανάπτυξη”.Δραστηριοποιείται ως Επιστημονική Σύμβουλος Τουριστικής Ανάπτυξης, με πολυετή εμπειρία στο φάσμα του τουριστικού γίγνεσθαι και εξειδίκευση στο Τουριστικό Μάρκετινγκ και την Περιφερειακή Ανάπτυξη.Ως επιστημονική συντάκτρια του TravelDailyNews αρθρογραφεί πάνω σε θέματα Ανάπτυξης/Βιωσιμότητας/Καινοτομίας- Τεχνολογίας/Εναλλακτικών Μορφών και Πολιτισμού. Είναι υπεύθυνη για τις βιβλιοπαρουσιάσεις του επιστημονικού κλάδου του τουρισμού.
Source: traveldailynews.gr
