Η στροφή προς βιώσιμες πρακτικές αλλάζει την πολυτέλεια στον τουρισμό, προσφέροντας υπεύθυνες και αυθεντικές ταξιδιωτικές εμπειρίες.

Η ανάκαμψη της ταξιδιωτικής βιομηχανίας μετά την πανδημία είναι εντυπωσιακή, με την αύξηση των τιμών στον τομέα της πολυτέλειας να υποδεικνύει μια νέα πραγματικότητα στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών. Οι πλούσιοι καταναλωτές δείχνουν διατεθειμένοι να επενδύσουν σε μοναδικές και αποκλειστικές εμπειρίες, προσανατολιζόμενοι σε επιλογές που συνδυάζουν την πολυτέλεια με τη βιωσιμότητα.
Η στροφή προς τις βιώσιμες πρακτικές στον τομέα των πολυτελών προϊόντων αναδεικνύει τη σημασία της ‘υπευθυνότητας΄ και της καινοτομίας. Οι μάρκες πολυτελείας, υιοθετώντας ηθικές προμηθευτικές αλυσίδες και βιώσιμα υλικά, βελτιώνουν την εικόνα τους και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος. Στην ταξιδιωτική βιομηχανία, η ανάκαμψη συνοδεύεται από αυξημένες τιμές και μια νέα ζήτηση για αυθεντικές εμπειρίες. Οι πλούσιοι ταξιδιώτες είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε αυτές τις εμπειρίες, κάτι που υποδηλώνει αλλαγές στις προτεραιότητες και τις προσδοκίες τους. Οι σύγχρονοι ταξιδιώτες αναζητούν πλέον στιγμές που θα τους μείνουν αξέχαστες, απαιτώντας από τις τουριστικές επιχειρήσεις να προσφέρουν εξατομικευμένες υπηρεσίες και να ενισχύσουν την αναγνωσιμότητά τους. Η κατανόηση των κοινωνικών και ατομικών αξιών των ταξιδιωτών είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει την πρόθεσή τους να επενδύσουν σε προϊόντα και υπηρεσίες που αντικατοπτρίζουν αυτές τις αξίες. Ο πολυτελής τουρισμός εστιάζει πλέον στη σύνθεση ποιότητας και εμπειρίας, που προσφέρουν τα υψηλής ποιότητας καταλύματα, με αποκλειστικές γαστρονομικές προτάσεις και εξαιρετική εξυπηρέτηση. Ιδιαίτερη είναι η έμφαση που δίνεται στις συναισθηματικές πτυχές του ταξιδιού, μέσα από μοναδικές και εξατομικευμένες εμπειρίες που συνδυάζουν την περιποίηση, την ιδιωτικότητα και την αυθεντικότητα.
Η μεταστροφή αυτή αντικατοπτρίζει μια σημαντική εξέλιξη στην αντίληψη της πολυτέλειας από τους καταναλωτές. Οι σύγχρονοι ταξιδιώτες αναζητούν εμπειρίες που προσφέρουν συναισθηματική σύνδεση και αυθεντικότητα, αντί να εστιάζουν μόνο στην υλική πλευρά της πολυτέλειας. Η τάση προς τη βιωσιμότητα και τις μοναδικές εμπειρίες αναγκάζει τις πολυτελείς μάρκες να επαναστατήσουν και να επαναξιολογήσουν τις στρατηγικές τους. Οι καταναλωτές πλέον αναζητούν όχι μόνο προϊόντα υψηλής ποιότητας, αλλά και αξίες που ευθυγραμμίζονται με τις δικές τους. Προσφέροντας προσωποποιημένες υπηρεσίες που συνδέουν τους επισκέπτες με την τοπική κουλτούρα, οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να διαμορφώσουν αξέχαστες εμπειρίες. Η νέα αυτή προσέγγιση αναδεικνύει την αξία της ποιότητας και της αυθεντικότητας, ενισχύοντας τη σημασία της συναισθηματικής σύνδεσης στην κατανάλωση. Έτσι, η πολυτέλεια αποκτά μια πιο ουσιαστική διάσταση, η οποία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αγορά και την εμπειρία των καταναλωτών στο μέλλον.
Η Έκθεση Καταναλωτών για Αειφόρο Ταξίδια 2024 της Trip.com αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα αντίφαση στην στάση των ταξιδιωτών απέναντι στη βιωσιμότητα. Αν και υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για βιώσιμες πρακτικές, μόλις οι μισοί από αυτούς υλοποιούν τις προθέσεις τους. Ο κύριος λόγος είναι η σύγχυση σχετικά με τον ορισμό του βιώσιμου ταξιδιού και οι αμφιβολίες για την αυθεντικότητα των προσφερόμενων επιλογών. Η οικονομική διάσταση είναι επίσης κρίσιμη, με το 38,8% των ταξιδιωτών να μην είναι διατεθειμένο να πληρώσει περισσότερα για βιώσιμες επιλογές. Παρόλα αυτά, το 54% αναζητά βιώσιμες επιλογές κατά την κράτηση, ενώ το 72,4% προτιμά πράκτορες που προσφέρουν τέτοιες εναλλακτικές.
Η αντίφαση μεταξύ της επιθυμίας για οικολογικές εμπειρίες και της προτίμησης για πολυτελή καταλύματα υπογραμμίζει την ανάγκη για επαναξιολόγηση των στρατηγικών marketing των τουριστικών επιχειρήσεων. Η βιωσιμότητα θα πρέπει να ενσωματωθεί σε όλα τα επίπεδα της ταξιδιωτικής εμπειρίας και να μην αντιμετωπίζεται απλώς ως εργαλείο marketing, αλλά ως ουσιαστική προτεραιότητα.
Το 2ο Συνέδριο Τουρισμού Πολυτελείας στη Σαντορίνη, που πραγματοποιήθηκε στις 12 και 13 Οκτωβρίου 2024, εστίασε στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του κλάδου, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην αναβάθμιση των υποδομών και των υπηρεσιών. Με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών να είναι πιο εμφανής, η ανάγκη για συνεργασία μεταξύ κρατικών φορέων και τουριστικού τομέα έγινε πιο επιτακτική, όπως φάνηκε στην κρίση της Ρόδου το 2023.
Οι ξενοδόχοι υπογράμμισαν τη σημασία της αυθεντικής φιλοξενίας, θεωρώντας ότι αυτή είναι καίρια για τον τουρισμό πολυτελείας, καθώς αναλαμβάνουν το ρόλο των πρεσβευτών της χώρας, προάγοντας τη φήμη της Ελλάδας ως κορυφαίου προορισμού.
Η υπουργός Τουρισμού, κα Όλγα Κεφαλογιάννη, υπογράμμισε την κρισιμότητα του τουρισμού πολυτελείας για την Ελλάδα, εστιάζοντας στην ανάγκη για εξατομικευμένες και αυθεντικές ταξιδιωτικές εμπειρίες. Ο τομέας αυτός, σύμφωνα με την υπουργό, αναπτύσσεται δυναμικά, προσφέροντας καινοτόμες ευκαιρίες που αναβαθμίζουν την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος και ενισχύουν τη βιωσιμότητα των προορισμών, ωφελώντας παράλληλα τις τοπικές κοινωνίες.
Το υπουργείο έχει σχεδιάσει στρατηγικές επενδύσεων σε υποδομές και υπηρεσίες, με εντυπωσιακή την αύξηση των 5 αστέρων ξενοδοχείων, από 343 το 2012 σε 792 το 2023. Η ίδρυση της Ειδικής Υπηρεσίας Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων έχει συμβάλει καθοριστικά σε αυτή την αύξηση, με χρηματοδότηση από το ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων και των υποδομών υγείας. Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης την προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο καταδυτικός και ο γαστρονομικός, καθώς και την εκπαίδευση του προσωπικού για τη βελτίωση των υπηρεσιών. Στόχος είναι η ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας, προβάλλοντας την πολυτέλεια σε συνδυασμό με της υψηλής ποιότητας υπηρεσίες και τη μοναδικότητα της ταξιδιωτικής εμπειρίας.
Η κα Έφη Σαραντάκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, με γνωστικό αντικείμενο ‘Χωρικές Πολιτικές για Τουριστικούς Προορισμούς’, ως ομιλήτρια στο 2ο Συνέδριο Τουρισμού Πολυτελείας, δήλωσε σχετικά με το βιώσιμο τουρισμό πολυτελείας: “Η έννοια της πολυτέλειας στον τουρισμό είναι πολυσήμαντη, δυναμική και εξελισσόμενη. Εξαρτάται από το οικονομικό και πολιτισμικό προφίλ των τουριστών και τα χαρακτηριστικά, το οικονομικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, τους θεσμούς και τη διακυβέρνηση του προορισμού. Σε αυτό το πλαίσιο ο τουρισμός πολυτελείας, όπως τον συναντήσαμε κυρίως τη δεκαετία του 1990 σε τροπικούς προορισμούς και στην αραβική χερσόνησο, δεν έχει βιώσιμα χαρακτηριστικά καθώς σχετίζεται με την υπερβολική κατανάλωση πόρων (νερό, ενέργεια, φαγητό), τις εξωφρενικές, κάποιες φορές, ανέσεις και την επιβολή ξένων προτύπων. Ωστόσο, η βιωσιμότητα είναι μονόδρομος και στον τουρισμό πολυτελείας. Στον βιώσιμο τουρισμό πολυτελείας τα στοιχεία – κλειδιά είναι οι αυξημένες δυνατότητες υιοθέτησης πράσινων πρακτικών, διατήρησης κληρονομιάς και αναγεννητικού τουρισμού, ο τουρισμός «για το καλό» και φυσικά η υψηλή ποιότητα, η ασφάλεια, η δυνατότητα απομόνωσης – το απόρρητο- και η μοναδικότητα.
Τα νησιά των Κυκλάδων μπορούν να ακολουθήσουν αυτό τον δρόμο καθώς η ίδια η νησιωτικότητά τους έχει αυτές τις ποιότητες που ψάχνει η νέα πολυτέλεια. Κάθε νησί είναι ένας μοναδικός τόπος με δικό του τοπίο, αρχιτεκτονική, γαστρονομία που μπορεί να προσφέρει απομόνωση και εξειδίκευση υπηρεσιών. Ωστόσο, ο δρόμος της βιώσιμης πολυτέλειας παραμένει μια πρόκληση. Εάν ο τουρισμός θέλει να βελτιώσει τη βιωσιμότητά του, τότε πρέπει να αναζητήσεις ουσιαστικά διαφορετικά μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης. Το θεσμικό πλαίσιο περιβαλλοντικής χωροταξικής και λειτουργικής αδειοδότησης είναι κομβικής σημασίας για την προσέλκυση και υποστήριξη των επιθυμητών επενδύσεων. Η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού, η διατήρηση αδόμητων περιοχών, η προστασία του τοπίου και η βελτίωση της προσβασιμότητας είναι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη βιώσιμου τουρισμού πολυτελείας. Σε υπερδομημένες περιοχές η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην αναβάθμιση υφιστάμενων τουριστικών εγκαταστάσεων και όχι στη δημιουργία νέων αλλά και στη συνολική αναβάθμιση του προορισμού με σοβαρές επενδύσεις σε αναπλάσεις του δομημένου χώρου. Ισχυρά κίνητρα πρέπει να δοθούν στην ανάδειξη της διακριτικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς κάθε νησιού και την εφαρμογή ισχυρών ‘πράσινων’ προτύπων και πιστοποιήσεων για τις τουριστικές επενδύσεις.”
Η συζήτηση για την κατανάλωση πολυτέλειας και τη βιωσιμότητα είναι πράγματι πολύπλοκη και φέρνει στην επιφάνεια πολλές αντιφάσεις. Από τη μία πλευρά, η παραδοσιακή αντίληψη της πολυτέλειας συχνά συνδέεται με την υπερβολή και την επιδεικτική κατανάλωση, γεγονός που μπορεί να οδηγεί σε περιβαλλοντική υποβάθμιση και κοινωνικές ανισότητες. Από την άλλη, η βιώσιμη πολυτέλεια προτείνει μια εναλλακτική προσέγγιση, επικεντρωμένη στην αυθεντικότητα και την υπευθυνότητα.
Η πρόκληση είναι να επανακαθορίσουμε την πολυτέλεια με τρόπους που προάγουν τη βιωσιμότητα, συνδυάζοντας την ποιότητα με την υπευθυνότητα. Έτσι, μπορεί να δημιουργηθεί μια νέα αντίληψη που θα προσελκύει τους καταναλωτές και θα συμβάλλει σε μια πιο βιώσιμη ανάπτυξη.

Η Γιώτα Μοσχοπουλίδου είναι πτυχιούχος Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων και Απόφοιτη Μεταπτυχιακού ΔΠΜΣ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επιστημονική κατεύθυνση “Τουρισμός και Περιφερειακή Ανάπτυξη”.Δραστηριοποιείται ως Επιστημονική Σύμβουλος Τουριστικής Ανάπτυξης, με πολυετή εμπειρία στο φάσμα του τουριστικού γίγνεσθαι και εξειδίκευση στο Τουριστικό Μάρκετινγκ και την Περιφερειακή Ανάπτυξη.Ως επιστημονική συντάκτρια του TravelDailyNews αρθρογραφεί πάνω σε θέματα Ανάπτυξης/Βιωσιμότητας/Καινοτομίας- Τεχνολογίας/Εναλλακτικών Μορφών και Πολιτισμού. Είναι υπεύθυνη για τις βιβλιοπαρουσιάσεις του επιστημονικού κλάδου του τουρισμού.
Source: traveldailynews.gr