Η ACI Europe 2025 εστιάζει σε επενδύσεις, ανταγωνιστικές πιέσεις και ανάγκη για νέο επιχειρηματικό μοντέλο στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια.

Ξεκινώντας σήμερα το 35ο Ετήσιο Συνέδριο και τη Γενική Συνέλευση της ACI Europe στην Αθήνα, ο γενικός διευθυντής Olivier Jankovec, στην ομιλία του με θέμα “Η κατάσταση του κλάδου των αεροδρομίων“, εστίασε στις επιταγές της ανθεκτικότητας και της διασφάλισης του μέλλοντος για τα αεροδρόμια, καθώς ο κλάδος των αεροδρομίων επαναπροσδιορίζεται από την πολύπλοκη αλληλεπίδραση γεωπολιτικών εντάσεων, οικονομικών προκλήσεων, τεχνολογικών αναταραχών, περιβαλλοντικών ανησυχιών και αυξημένων ανταγωνιστικών πιέσεων.
Νέο κανονικό και αυξημένες ανταγωνιστικές πιέσεις
Ενώ η επιβατική κίνηση στο ευρωπαϊκό δίκτυο αεροδρομίων ξεπέρασε τελικά τα προ πανδημικά επίπεδα (2019) το 2024 και η ζήτηση για αεροπορικές μεταφορές παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανθεκτική μέχρι στιγμής φέτος, οι διαφορές στην απόδοση μεταξύ των εθνικών και των μεμονωμένων αγορών αεροδρομίων αποτελούν μέρος του νέου κανονικού. Αυτό αντανακλά τον αντίκτυπο τόσο των διαρθρωτικών αλλαγών στην ευρωπαϊκή αγορά αεροπορικών μεταφορών όσο και της γεωπολιτικής.
Ο Jankovec δήλωσε: “Οι εμπορικές συνθήκες των αεροδρομίων έχουν αναδιαμορφωθεί ριζικά μετά την πανδημία. Η υπεροχή της αναψυχής, της VFR1 και της μικτής ζήτησης, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή αλλά επιλεκτική επέκταση των αεροπορικών εταιρειών εξαιρετικά χαμηλού κόστους και τη σχετική συρρίκνωση των αεροπορικών εταιρειών πλήρους εξυπηρέτησης, έχουν ως αποτέλεσμα την ανανέωση των ανταγωνιστικών πιέσεων – κάτι για το οποίο η Ryanair2 και ακόμη και ο Όμιλος Lufthansa3 είναι ειλικρινείς. Το γεγονός ότι μόνο το 56% των αεροδρομίων της Ευρώπης έχουν ανακτήσει τον προ πανδημίας όγκο επιβατών4 και ότι το 67% των ενδοευρωπαϊκών δρομολογίων αποτελούν μονοπώλια5 αεροπορικών εταιρειών διαψεύδει σαφώς τον μύθο ότι τα αεροδρόμια έχουν σημαντική ισχύ στην αγορά”.
Βελτίωση των οικονομικών
Αυτές οι ανταγωνιστικές πιέσεις συνεχίζουν να διαμορφώνουν τα οικονομικά των αεροδρομίων, ιδίως όσον αφορά τα έσοδα. Ενώ τα αεροναυτικά έσοδα από τα τέλη χρήσης έφτασαν τα 32 δισ. ευρώ πέρυσι, παρέμειναν -1% κάτω από τα προ πανδημίας (2019) επίπεδα, όταν προσαρμόστηκαν για τον πληθωρισμό. Το συνολικό κόστος έφτασε τα 41,1 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση +24% σε σύγκριση με το 2019 — με το κόστος υλικών και προμηθειών, συντήρησης και ενέργειας/κοινής ωφέλειας να αυξάνεται κατά +117%, +49% και +37% αντίστοιχα ανά επιβάτη.
Ωστόσο, τα αεροδρόμια της Ευρώπης πέτυχαν καθαρά κέρδη 10,5 δισ. ευρώ το 2024 — μια ευπρόσδεκτη αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (7,7 δισ. ευρώ). Αυτή η βελτίωση οφείλεται στη συνεχή πειθαρχία όσον αφορά τα έξοδα, όπου ήταν δυνατόν, στη σχετική απόδοση των μη αεροναυτικών εσόδων και στις απώλειες/αναβολές επενδύσεων — οι οποίες κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης από την Covid ήταν 16,4 δισ. ευρώ κάτω από τα προγραμματισμένα επίπεδα επενδύσεων6.
Χρέος και επενδύσεις σε αεροδρόμια στην Ευρώπη
Ωστόσο, ο Jankovec προειδοποίησε τόσο για το βάρος του συσσωρευμένου χρέους όσο και για την ανάγκη επανεκκίνησης των επενδύσεων: “Το χρέος των αεροδρομίων της Ευρώπης — το οποίο συσσωρεύτηκε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας για να παραμείνουν σε λειτουργία — εξακολουθεί να ανέρχεται σε 135 δισ. ευρώ, μια αύξηση +27% σε σύγκριση με το 2019. Ταυτόχρονα, όμως, πολλά αεροδρόμια πρέπει τώρα να ξεκινήσουν έναν νέο κύκλο επενδύσεων. Πρόκειται για την κάλυψη του χάσματος που έχει δημιουργηθεί λόγω των αυξανόμενων λειτουργικών πιέσεων που απορρέουν από την ανάκαμψη της κυκλοφορίας, αλλά και για την προσαρμογή στο νέο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει επενδύσεις στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων αεροδρομιακών εγκαταστάσεων, την ενίσχυση της λειτουργικής ανθεκτικότητας σε όλους τους τομείς και, φυσικά, τη βιωσιμότητα, καθώς και την επέκταση της χωρητικότητας όπου χρειάζεται”.
Πρόσθεσε: “Συνολικά, οι επενδυτικές μας ανάγκες ανέρχονται σε 360 δισ. ευρώ έως το 2040 και είναι σαφές ότι η υλοποίηση αυτών των επενδύσεων πρέπει να αποτελεί μέρος της ατζέντας της Ευρώπης για την ανταγωνιστικότητα — όπως αναγνωρίζεται στην έκθεση Draghi. Αυτό είναι ένα μήνυμα που οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές μας πρέπει να ακούσουν δυνατά και καθαρά όσον αφορά τα αεροδρομικά τέλη και την τήρηση της αρχής «ο χρήστης πληρώνει», και αυτό απαιτεί επίσης την απαραίτητη ρυθμιστική σταθερότητα σε επίπεδο ΕΕ”.
Μακροοικονομικές αλλαγές και πρόκληση αποδέσμευσης
Όσον αφορά τη γεωπολιτική, τη γεωοικονομία και την κλιματική αλλαγή, ο Jankovec τόνισε πώς αυτές οι μακροοικονομικές αλλαγές επιδεινώνουν τους κινδύνους και τις προκλήσεις: “Αυτό που παρατηρούμε είναι η σύγκλιση γεωπολιτικών, φυσικών και κυβερνοαπειλών, μαζί με την οικονομική αβεβαιότητα και την επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό σημαίνει ότι τα αεροδρόμια πρέπει να προετοιμαστούν για μεγαλύτερη μεταβλητότητα της κίνησης, κατακερματισμό και συνολικά βραδύτερη ανάπτυξη σε σύγκριση με αυτό που είχαμε συνηθίσει τις τελευταίες δεκαετίες”.
Ένας βασικός παράγοντας για τη διαρθρωτικά βραδύτερη αύξηση του αριθμού των επιβατών τα επόμενα χρόνια θα είναι το κόστος της αποκαρβονικοποίησης της ευρωπαϊκής αεροπορίας, το οποίο έχει εκτοξευθεί από 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε 1,3 τρισ. ευρώ από το 20217. Αυτό θα αυξήσει αναπόφευκτα το κόστος των πτήσεων και θα επιβραδύνει τη μέση ετήσια αύξηση της ζήτησης από +2% σε +1,4%. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για τα αεροδρόμια της Ευρώπης: την αποσύνδεση της οικονομικής βιωσιμότητάς τους και της ικανότητάς τους να συνεχίσουν να επενδύουν από τη δυναμική αύξηση της κίνησης.
Ο Jankovec προειδοποίησε για την ανάγκη επανεξέτασης των βασικών αρχών του επιχειρηματικού μοντέλου των αεροδρομίων, επισημαίνοντας το έργο που πραγματοποιείται επί του παρόντος από την Boston Consulting Group (BCG) σχετικά με το θέμα αυτό: “Το οικονομικό μας μοντέλο και η ικανότητά μας να επενδύουμε εξακολουθούν να εξαρτώνται από τη δυναμική αύξηση του όγκου, καθώς οι δυνάμεις της αγοράς και οι ρυθμιστικές αρχές ασκούν πτωτική πίεση στις χρεώσεις χρήσης, οι οποίες καθορίζονται εκ των προτέρων χωρίς δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης — σε αντίθεση με τις αεροπορικές ναύλους. Ωστόσο, η επιβράδυνση της αύξησης της κίνησης και οι πληθωριστικές πιέσεις στο κόστος θα απαιτήσουν αύξηση των εσόδων των αεροδρομίων, συμπεριλαμβανομένων των τελών χρήσης. Αυτό θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχίσει η Ευρώπη να εκσυγχρονίζει και να αναπτύσσει τις αεροδρομιακές της υποδομές, διασφαλίζοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά της”.
Παρουσιάζοντας τα αρχικά αποτελέσματα μιας μελέτης σχετικά με νέους δρόμους προς τη βιώσιμη δημιουργία αξίας για τα αεροδρόμια της Ευρώπης, ο Gabriele Ferri, διευθύνων σύμβουλος και Εταίρος της Boston Consulting Group (BCG), δήλωσε: “Μετά από χρόνια βιώσιμης ανάπτυξης, ο αεροδρομικός τομέας της Ευρώπης αντιμετωπίζει πλέον αυξανόμενες αντιξοότητες. Η επιβράδυνση της αύξησης της κίνησης, η εντατικοποίηση των πιέσεων σε επίπεδο λειτουργίας και κεφαλαίου, η μείωση των εσόδων ανά μονάδα και η αυστηροποίηση των περιβαλλοντικών και κανονιστικών περιορισμών αναδιαμορφώνουν το τοπίο”.
“Για να παραμείνουν ελκυστικά για τους επενδυτές, τα αεροδρόμια πρέπει να επανεξετάσουν ριζικά τη δημιουργία αξίας, εστιάζοντας περισσότερο σε διαφοροποιημένες πηγές εσόδων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα έσοδα ανά μονάδα υποστηρίζουν τις επενδύσεις, βελτιώνοντας την ποιότητα και τη βιωσιμότητα των υποδομών και διαδραματίζοντας πιο ενεργό ρόλο στην οργάνωση του ευρύτερου οικοσυστήματος — συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών εταιρειών, των λιανοπωλητών και των – για να ξεκλειδώσουμε μακροπρόθεσμη, βιώσιμη αξία”.
Το TravelDailyNews.gr είναι Media Supporter του 35ου Ετήσιου Συνεδρίου και Γενικής Συνέλευσης του ACI Europe, το οποίο ολοκληρώνεται αύριο.
1 Visiting Friends and Relatives
2 «Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών αεροδρομίων για την αεροπορική χωρητικότητα δεν ήταν ποτέ τόσο έντονος. Είναι απλώς τεράστιος και θα συνεχίσει να είναι» Jason Mc Guinness, CCO Ryanair (Φόρουμ Αεροδρομίου Βιέννης CESEE, 5 Δεκεμβρίου 2025)
3 «Θα επιταχύνουμε περαιτέρω την εστίασή μας σε εκείνα τα αεροδρόμια που διατηρούν σταθερά ή ακόμη και μειώνουν τα τέλη τους» Carsten Spohr, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Lufthansa (Τηλεδιάσκεψη με επενδυτές) 
4 Ιανουάριος-Απρίλιος 2025 έναντι Ιανουαρίου-Απριλίου 2019
5 Ανάλυση από την SEO Amsterdam Economics (Ιούνιος 2025)
6 2020-2023
7 https://go.aci-europe.org/e/1036123/roadmap-/drvhm7/716665134/h/XJcjaiRUxtvvJ_OFpZFBHXd831CkRvC9xz2YIGwSNU4

..
Source: traveldailynews.gr